Project De Rijn Verbindt: onderzoek naar knakalen door scheepsschroeven

Sportvisserij Nederland en RAVON zijn gestart met een merk-terugvangst onderzoek naar beschadigde alen door scheepsschroeven. In het kader van dit onderzoek worden in totaal 1500 gemerkte alen gemerkt en losgelaten in de Rijn bij Keulen. De uitzettingen worden verdeeld in vijf groepen van 300 op elke maandag van 30 oktober tot 27 november. In deze periode treken de alen namelijk naar zee.

Het doel van dit onderzoek is om een eerste schatting te maken die ingaat op de onderzoeksvraag: In hoeverre worden schieralen op weg naar zee getroffen door scheepsschroeven in de Rijn? Het onderzoek is onderdeel van het project De Rijn Verbindt, of in het Duits: Der Rhein Verbindet. Het is een internationaal onderzoeksproject dat wordt gefinancierd vanuit Europa door het programma: Interreg VI-A Deutschland-Nederland.

Wat zijn knakalen?

Knakaal is een naam die collega’s van Sportvisserij Nederland geven aan de mechanisch beschadigde alen. Dieren die soms vrij massaal (half)dood op de oevers van de Rijntakken worden aangetroffen. Soms is de ruggengraat gebroken en soms is een deel van de staart van het dier al afgestorven. Het is een naar gezicht en vraagt al jaren de aandacht om opgelost te worden.

 
Doorgaans zijn de aangetroffen alen volwassen (geslachtsrijpe) alen, ook wel bekend als schieralen of palingen. Wanneer alen geslachtsrijp zijn verandert hun lichaamsbouw. De ogen van de alen en de borstvin nemen in grootte toe. Ze stoppen met eten en trekken stroomafwaarts naar de Noordzee. Daarna trekken ze verder richting de Sargasso zee om daar voort te planten en te sterven.

Wanneer deze alen op hun route over de rivier beschadigd raken door bijvoorbeeld pompgemalen, waterkrachtcentrales, of scheepsschroeven dan zullen deze dieren nooit hun paaigronden kunnen bereiken.

Wat zijn knakalen?

De aal zwemt via de Rijn naar zee

Het onderzoeksgebied, stroomafwaarts van Keulen, ligt in een drukbevaren deel van de Niederrhein in Nordrhein Westphalen Duitsland en de Waal in Nederland. Dit stuk is uitgekozen omdat de in Keulen losgelaten, gemerkte alen hier wellicht een grote kans hebben om geraakt te worden door scheepsschroeven.

Mochten deze dieren inderdaad met wonden worden teruggevonden dan is in dat geval uitgesloten dat dit veroorzaakt wordt door waterkrachtcentrales of pompgemalen. Mochten er geen of nauwelijks schieralen met dergelijke wonden worden aangetroffen dan kan het zijn dat scheepsschroeven toch minder schade aanrichten dan gedacht.

Discovissen: schieralen worden voorzien van tags

De schieralen worden gevangen in Koblenz door beroepsvissers en vervolgens getransporteerd naar het drijvend laboratorium van de Universiteit Keulen. Hier worden de vissen voorzien worden van VIE-tags. VIE staat voor Visible Implant Elastomer. Dit is een kleurmerkje van een klein beetje fluorescerend, vloeibaar rubber. Deze kleurmerkjes worden geïnjecteerd met een heel dun naaldje in de borstvin en bovenlip van de alen. De kleurmerkjes reflecteren licht als ze worden blootgesteld aan een UV-lamp. De alen worden dus ware discovissen.

Discovissen schieralen worden voorzien van tags

Terugvangen van de alen

Het is de hoop van de onderzoekers dat de alen worden teruggevangen. Met behulp van twee beroepsvissers die gericht op schieralen vissen in Rees in Duitsland en Wamel in Nederland. Het kan ook zijn dat de alen gevonden worden op de oevers van de Rijntakken door mensen die de strandjes aflopen.

Onder leiding van RAVON worden ook vrijwilligers ingezet die hier gericht op zoeken. Mochten mensen een dergelijk gekleurde aal vinden, of knakalen zien. Dan verzoeken wij om deze te fotograferen en de informatie te melden aan knakaal@ravon.nl.

Share this post